وطن آوا | سایت تفریح و دانلود

زردی نوزاد و روش های برطرف کردن آن

 برای مادری كه با هزار امید و آرزو نوزادش را به‌دنیا آورده،مواجه شدن با چنین موضوعی اضطراب آور است و اولین چیزی كه به آن فکر می کند این است كه آیا زردی خطری برای جان و سلامت نوزادش دارد و برای درمانش چه اقدامی باید انجام دهد؟ اینها شاید سوالات مادرانی باشد كه در آینده قصد بارداری دارند یا می خواهند به زودی زایمان كنند.

دلیل زرد شدن نوزاد چیست؟

زردی از تخریب بخشی از گلبول‌های قرمز در نوزاد پدید می‌آید و ضایعات باقیمانده از گلبول‌های قرمز به بیلی‌روبین كه عامل ایجاد كننده زردی در نوزاد محسوب، تبدیل می‌شود. زردی به دو شكل در نوزاد به چشم می خورد:

زردی محلول در آب: در این نوع زردی همان‌طوركه از اسمش مشخص است، بیلی‌روبین محلول در آب است و چون محلول است، كبد آن را از طریق ادرار كردن دفع می‌كند.

زردی غیرمحلول در آب: در نوع دوم زردی، بیلی‌روبین محلول در آب نیست و از راه ادرار كردن دفع نمی‌شود و در بدن باقی می‌ماند،اگر درمان شروع نشود و میزان بیلی‌روبین بیش از حد شود، در مغز نوزاد رسوب كرده و عقب‌ماندگی ذهنی نوزاد را به دنبال دارد.

به چشمش نگاه كنیم یا دستش؟

زردی اولین تأثیرش را روی چشم‌ها می‌گذارد و سفیدی چشم‌ها به‌زردی متمایل می شود. پس از چشم‌ها روی گونه‌ها، سپس صورت خودش را نشان می‌دهد. با بالا رفتن درجه بیلی‌روبین در بدن، زردی در سینه، پشت و شكم نوزاد بروز می‌كند. بعد از آن است كه دست‌ها و پاها درگیر زردی می شوند. اما چون میزان گردش خون در این قسمت‌ها كمتر است، احتمال بروز زردی در آنها هم كمتر است.

خودتان می‌توانید تشخیص دهید؟

زردی را می‌توان از روی چشم تشخیص داد. اما به تشخیص چشمی نمی توان اعتماد کرد و بهترین راه تشخیص زردی آزمایش خون و اندازه‌گیری میزان بیلی‌روبین نوزاد است.

همه نوزادان زرد می‌شوند؟

تقریبا بچه‌ای وجود ندارد كه با زردی به‌دنیا بیاید. چون تا زمان تولد نوزاد جفت كار كبد را انجام می‌دهد و زردی را دفع می‌نماید. بیشتر بچه‌ها یك یا دو روز پس از تولد زردی خود را بروز می‌دهند. پس از سه، چهار روز میزان زردی بالا می‌رود و در روز هفتم یا هشتم تولد درجه زردی به اوج خود می‌رسد.

دخترها بیشتر زردی میگیرند یا پسر ها؟

به جز در مواردی چون بیماری فاویسم كه در پسران بیش از دختران است و با زردی همراه بوده و باعث لیز شدن گلبول‌های قرمز می‌شود، دختر و پسر از نظر میزان ابتلا به زردی و خطر احتمالی هیچ تفاوتی با هم ندارند. همان‌طور كه گفته شد نارسی، وزن كم بچه و مشكلات تنفسی نوزاد در بروز زردی نقش دارند.

چه زمانی زردی خطرناك است؟

حد خطرناك بودن زردی در نوزاد بستگی به سن، وزن، نارس یا به‌موقع دنیا آمدن او دارد. به‌طور مثال اگر نوزادی با وزن سه و نیم یا چهار كیلوگرم و بعد از 9 ماه به دنیا آمده باشد و میزان بیلی‌روبینش هم 12 باشد، این میزان بیلی‌روبین برای این نوزاد سالم، طبیعی است و مشكلی به وجود نمی آورد و بیلی‌روبین ایجاد شده نیز از طریق كبد دفع می‌شود. حالا اگر نوزادی با وزن دو كیلوگرم به‌دنیا بیاید و درواقع نارس باشد، درصورتی‌ كه میزان بیلی‌روبین او 12، 13و 14 باشد برای این بچه خطرناك است و باید  درمان صورت پذیرد. این درحالی است كه همین میزان بیلی‌روبین همان‌طور كه گفته شد برای كودك سالمی كه با وزن طبیعی و پس از دوره كامل بارداری به‌دنیا آمده است، مشكلی پدید نمی آورد.

حالا اگر میزان بیلی‌روبین نوزاد بین 17 تا 20 باشد، این از نظر ما خطرناك است، زیرا احتمال رسوب در مغز هست و با رسوب بیلی‌روبین، نوزاد دچار عقب‌ماندگی ذهنی می‌شود. نوزادانی كه بیلی‌روبین بالایی دارند، باید تحت نظر متخصص باشند و مرتب مورد بررسی قرار بگیرند. البته احتمال اینكه زردی نوزاد بالای عدد 20 شود خیلی كم است و از هر 100 بچه‌ای كه به‌دنیا می‌آید، تنها ممكن است چهار یا پنج کودک با بیلی‌روبین بالای20 درگیر شوند.

ادرار و مدفوعش رنگ می‌گیرد؟

مدفوع و ادرار بچه‌های مبتلا به زردی با بچه‌های دیگر هیچ تفاوتی ندارد و نمی‌توان تشخیص از روی ادرار یا مدفوع را ملاك قرار داد، آزمایش خون بهترین روش است.

تغذیه مادر سبب زردی می‌شود؟

تغذیه مادر تأثیری در این مورد ندارد.مگر اینكه نوزاد و مادر از نظر گروه خونی با هم سازگاری نداشته باشند که در این صورت باید منتظر بروز زردی در نوزاد بود.

بالای سرش مهتابی بگذاریم؟

اشعه یو. وی یا ماوراء بنفشی كه از مهتابی ساطع می‌شود، بیلی‌روبین‌های رسوب كرده را شكسته و به قطعات ریز تبدیل می‌كند. بعد از اینكه بیلی‌روبین‌ها به قطعات كوچك‌تر تبدیل شدند، از راه ادرار دفع می‌شوند. استفاده از مهتابی روشی است كه به كاهش طول مدت بستری شدن نوزاد در بیمارستان كمك می‌كند.

باردارها نباید میوه زرد بخورند؟

مصرف میوه‌های زرد در دوران بارداری و شیردهی باعث زردی نوزاد نمی‌شود. اما ما نوعی زردی خاص را در سنین بالاتر در بچه‌ها مشاهده می‌كنیم. گاهی اوقات والدین كودكان سه یا پنج، شش ساله‌ای را برای درمان می‌آورند كه از مشكل زردی رنج می‌برند كه بر اثر خوردن میوه‌های رنگی همچون نارنگی یا هویج در آنها به وجود آمده است. عامل بروز این زردی هم مصرف بیش از حد این خوراكی‌هاست كه موجب می‌شوند رنگدانه‌های‌شان روی پوست باقی بماند و پوست را به رنگ زرد دربیاورد. این بچه‌ها یك فرق اساسی با نوزادان مبتلا به زردی دارند. سفیدی چشم بچه‌هایی كه با خوردن خوراكی‌های رنگی مبتلا به زردی شده‌اند، به رنگ سفید است اما سفیدی چشم نوزادان مبتلا به زردی، زرد رنگ می باشد.

مادران شیرده چه بخورند؟

ابتلا به زردی به نوع تغذیه مادر بستگی دارد. تغذیه‌ای كه نوزاد پس از تولد قرار است داشته باشد، با تغذیه‌ای كه می‌خواهد با شیر مادرش داشته باشد تفاوت دارد. غذایی كه مادر مصرف می کند، به‌طور مستقیم در شیر او ترشح می‌شود و نوزاد از شیری كه حاوی انواع و اقسام مواد است، استفاده می‌كند. هرچه مادر غذای دیر هضم‌تر همچون كله‌پاچه یا موادی همچون بادمجان استفاده كند، باعث بروز زردی بیشتر در نوزاد می‌شود.

زنانی هستند که پس از زایمان برای اینكه قوت ازدست رفته بدن‌شان را به‌دست بیاورند، از چنین غذاهای دیرهضمی استفاده می‌كنند. از طرف دیگر اگر طحال بدن، هضم مواد را به‌طور ناقص انجام دهد، قطعا بر كیفیت شیری كه مادر قرار است به نوزادش بدهد، تاثیر خواهد گذاشت. حالا اگر از مواد دیرهضم در این دوران كمتر استفاده كند، طبعا میزان ایجاد زردی هم كمتر خواهد بود.

محققان در این باره چه می‌گویند؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود 60 درصد از نوزادان رسیده و 80 درصد از نوزدان نارس دچار مقداری زردی هستند. متخصصان معتقدند زردی كه به‌آسانی قابل درمان شدن است در صورتی كه به موقع درمان نشود می‌تواند مشكلات مغزی جدی‌ای را برای نوزادان به وجود بیاورد.

محققان برخی از تجویزهای مادربزرگ‌ها برای برطرف كردن این مشكل را تایید می‌كنند. یكی از این تجویزها، شیر خشت است. از نظر پژوهشگران می‌توان با كمك فرآورده‌های استاندارد شیرخشت نوزادان مبتلا به زردی را درمان كرد.  مطالعه بالینی پژوهشگران ایرانی روی ‪ ۲۰۰‬نوزاد مبتلا به زردی در یكی از بیمارستان‌های شهر تهران نشان داد استفاده از قطره خوراكی عصاره گیاه دارویی شیر خشت همراه نوردرمانی تا حد زیادی در درمان این نوزادان موثر است.

ادعاهای عجیب محققان ادامه دارد. یك تیم آمریكایی ادعا می‌كند كه برنامه‌ای قابل نصب روی گوشی‌های تلفن همراه را ساخته است كه عمل تشخیص بیماری زردی نوزاد را برای پزشكان و والدین ساده تر می‌كند. محققان دانشگاه واشنگتن می‌گویند اگر برنامه «BiliCam» روی گوشی همراه نصب شود و سپس كارتی به اندازه كارت عابر بانك كه روی آ ن رنگ‌های مختلف چاپ شده است، روی بدن نوزاد قرار بگیرد و با گوشی از بدن و كارت عكس گرفته شود، میزان ابتلای نوزاد به زردی مشخص می‌شود. به گفته این پژوهشگران نرم‌افزاری كه روی تلفن همراه نصب شده، این اطلاعات را به یك پایگاه داده ارسال می‌كند و در عرض چند دقیقه وجود زردی در نوزاد را نمایان می کند. 

نوزاد را با عرق كاسنی بشوییم؟

در جریان زردی به سلول‌های كبدی آسیب وارد می شود و در این میان چون عرق كاسنی خاصیت ترمیم سلول‌های این ارگان را دارد، در شست‌وشوی صفرا از پوست موثر عمل می‌كند. روش استفاده از آن نیز به این شكل است كه یك لیوان عرق كاسنی را در یك لگن آب مخلوط كرده و پوست نوزاد را چند روز و به مدت 10 تا 15 دقیقه با آن شست‌وشو بدهیم.

مادرها پیاز و سیر بخورند؟

اگر پیاز و سیر به شكل خام استفاده شود، باعث بروز زردی می‌شود اما اگر پخته شود، مشكلی به وجود نمی آورد.

ادویه برای مادر ممنوع است؟

بله درست است. استفاده از ادویه‌ها و به‌خصوص ادویه‌های تند چون فلفل، التهاب یا تخریب سلول‌های كبدی را به دنبال دارد. طبع صفرا گرم و خشك است و نوزاد نمی‌تواند این طبع را تحمل كند، حال اگر مادر ادویه مصرف كند، این ماده درشیرش ترشح می‌شود و پوست نوزاد رو به زردی می‌ رود. به‌طور كلی همه ادویه‌های تند و سوزاننده مضر هستند و حتی الامکان نباید مصرف شوند.

بهترین روش کاهش زردی چیست؟

بهترین ماده‌ای كه تا به حال در مورد كاهش زردی نوزاد تجربه شده و نتایج مفیدی نیز از آن مشاهده شده، ترنجبین است. می‌توان یك گرم از این ماده را در یك استكان آب داغ حل كرد و به مدت سه روز با قاشق چای‌خوری به نوزاد خوراند.

چاره‌اش شیرخشك است یا شیر مادر؟

طبعا شیر مادر بهتر است. اما در مواردی كه به‌ندرت پیش می‌آید، بهتر است شیر مادر به مدت 24 ساعت قطع شود و پس از این مدت دوباره نوزاد را با شیر مادر تغذیه كرد، یعنی اگر بچه‌ای دچار زردی شده و بیلی‌روبینش نیز در حد 16 است و مرتب زیر دستگاه می‌رود و خارج می‌شود، وضعیتش چه بهتر شود و چه نشود، بهتر است تغذیه او را با شیر مادر به مدت 24 ساعت قطع و با شیرخشك او را تغذیه كرد. پس از 24 ساعت مادر دوباره می‌تواند به او شیر بدهد. 

منبع : بیتوته